Viêm phổi do coronavirus đang lan rộng trên toàn thế giới. Do đó những bệnh nhân bị phổi tắc nghẽn cần phải hết sức lưu ý. Zhang Shengyu, bác sĩ tại Khoa Y học lồng ngực tại Bệnh viện Yadong cho biết: phổi tắc nghẽn là một bệnh đường hô hấp dưới mãn tính, bệnh nhân có chức năng phổi kém, vì vậy họ dễ bị nhiễm trùng hơn. Khi nhiệt độ thấp, nếu không cẩn thận cũng dễ dẫn đến các triệu chứng không mong muốn.

Hầu hết những người mắc phải phổi tắc nghẽn đã bị suy giảm chức năng phổi. Những bệnh nhân này có thể phải nhập viện sau khi bị nhiễm trùng cấp tính, và nguy cơ suy hô hấp cũng tương đối cao. Hiện tại, tình hình dịch bệnh của coronavirus đang rất căng thẳng, các bệnh nhân được khuyến cáo nên tránh đến những nơi công cộng, đeo khẩu trang, rửa tay nhiều hơn, làm theo hướng dẫn của bác sĩ và sử dụng thuốc đúng cách.

Sự khác biệt giữa viêm phổi thông thường và viêm phổi do coronavirus là gì? 

Do phổi không khỏe mạnh, bệnh nhân phổi tắc nghẽn có nguy cơ bị viêm phổi cao gấp 4 lần người bình thường [1]. Nhiều dữ liệu chỉ ra rằng ít nhất một trong mười người sẽ tái phát viêm phổi trong vòng ba năm [2], nên cần phải được chú ý đặc biệt.

Bác sĩ Zhang Shengyu giải thích rằng: nói chung, viêm phổi bao gồm viêm phổi truyền nhiễm và viêm phổi không truyền nhiễm. Viêm phổi truyền nhiễm có thể do mầm bệnh như vi khuẩn, vi rút hoặc nấm mốc xâm nhập phổi. Covid-19 được quan tâm rộng rãi hiện nay là viêm phổi do virus. Sự khác biệt giữa viêm phổi do virus và viêm phổi do vi khuẩn là viêm phổi do virus sẽ dẫn đến một số thay đổi không điển hình trong hoặc ngoài phổi.

Quá trình viêm phổi nặng do virus tiến triển tương đối nhanh, và hình chụp X quang lồng ngực cũng không giống như viêm phổi do vi khuẩn thông thường. Ngay cả sau khi hồi phục, phổi của một số bệnh nhân sẽ có những vấn đề về xơ hóa. Sốt do viêm phổi từ virus có thể tương đối cao, đồng thời kết hợp với đau cơ, đau khớp, đau đầu và các triệu chứng khác. Một số ít bệnh viêm phổi do virus có thể xuất hiện phản ứng tự miễn dịch mạnh trong cơ thể, dẫn đến chết tế bào phổi. Đây cũng là lý do chính khiến nhiều bệnh nhân bị xơ phổi sau khi hồi phục.

Phổi tắc nghẽn ác tính và viêm phổi do coronavirus sẽ có các triệu chứng tương tự nhau như ho, khạc đờm, tức ngực và các triệu chứng khác. Làm thế nào để phân biệt và đối phó?

Bác sĩ Zhang Shengyu cho biết nếu chỉ dựa vào các triệu chứng như ho, khò khè, đờm và tức ngực sẽ không dễ phân biệt. Tuy nhiên, ngoài các triệu chứng về hô hấp, viêm phổi do virus còn có các triệu chứng khác như sốt cao, đau cơ và đau khớp. Phổi tắc nghẽn ác tính có thể không có sốt, hoặc sốt nhẹ.

Khi các triệu chứng liên quan xuất hiện, nên tìm cách điều trị y tế càng sớm càng tốt. Bác sĩ có thể đánh giá tình hình bằng cách chụp X-quang hoặc các bài kiểm tra khác.

Cho dù đó là viêm phổi do virus hay vi khuẩn, sức khỏe của bệnh nhân phổi tắc nghẽn có khả năng trở nên tồi tệ hơn sau khi bị nhiễm bệnh. Do đó, các bác sĩ nhắc nhở bệnh nhân bị tắc nghẽn phổi phải được tiêm phòng, chẳng hạn như vắc-xin cúm, vắc-xin phế cầu khuẩn, v.v., để tránh những tình huống tương tự.

Bệnh nhân phổi tắc nghẽn nên chú ý điều gì khi sử dụng thuốc?

Các loại thuốc phổ biến nhất hiện đang được sử dụng để điều trị tắc nghẽn phổi là thuốc giãn phế quản có tác dụng kéo dài và steroid dạng hít. Theo nghiên cứu, steroid dạng hít có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng phổi và nguy cơ viêm phổi lên 20-30% [3] Cho nên thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài được ưu tiên trong chữa trị. Bác sĩ Zhang Shengyu đã đề cập rằng: trừ khi bệnh nhân tắc nghẽn phổi mãn tính có triệu chứng hen suyễn rõ ràng, hoặc chỉ số dị ứng trong máu tương đối cao, hoặc đã sử dụng thuốc giãn phế quản nhưng không có tác dụng, steroid dạng hít sẽ được xem xét để điều trị.

Ngoài ra, bác sĩ Zhang Shengyu cũng cho biết thêm, ngoài khả năng dẫn đến nhiễm trùng phổi, tác dụng phụ của steroid dạng hít cũng có thể gây ra loét miệng, nhiễm nấm miệng. Tuy tác dụng phụ lên toàn thân là tương đối ít, nhưng do bệnh nhân trưởng thành phải sử dụng liều steroid cao hơn, trong một số nghiên cứu phát hiện, điều này có thể làm tăng xác suất đục thủy tinh thể và gãy xương.

Điều trị từng bước 

"Điều trị dạng bậc thang" thường được áp dụng cho tắc nghẽn phổi. Bác sĩ Zhang Shengyu nói rằng phương pháp này sẽ phân loại bệnh nhân thành bốn dạng A, B, C và D tùy theo các triệu chứng:

• A: Các triệu chứng của bệnh nhân loại A không rõ ràng và thường không có các cơn đau cấp tính. Họ thường được kê thuốc giãn phế quản đơn độc và sử dụng khi cảm thấy không thoải mái.
• B: Bệnh nhân loại B thường hay có các triệu chứng như thở khò khè khi đi bộ hoặc tập thể dục, nhưng không thường xuyên phát sinh các triệu chứng cấp tính. Họ được khuyên sử dụng theo chu kỳ các thuốc giãn phế quản tác dụng dài.
• C: Triệu chứng của bệnh nhân loại C không rõ ràng, nhưng họ thường phải đi cấp cứu vì các cơn đau cấp tính. Lời khuyên là nên sử dụng thường xuyên thuốc giãn phế quản tác dụng dài để duy trì.
• D: Bệnh nhân hạng D thường xuyên mắc phải các triệu chứng và các cơn đau cấp tính. Chúng tôi sẽ khuyên bạn nên sử dụng thuốc giãn phế quản đơn độc hoặc kết hợp, và sử dụng thêm steroid dạng hít khi cần thiết.

Trong điều trị tắc nghẽn phổi, tác dụng của thuốc hít tốt hơn nhiều so với thuốc uống. Lời khuyên là bạn nên sử dụng thuốc hít càng nhiều càng tốt để tránh tác dụng phụ toàn thân do thuốc gây ra. Các bác sĩ sẽ sử dụng các loại thuốc khác nhau tùy theo từng liệu trình điều trị.

Phổi tắc nghẽn không thể chữa khỏi hoàn toàn – Hãy ghi nhớ các phương pháp bảo dưỡng sau đây:

Bác sĩ Zhang Shengyu nhắc nhở rằng sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus, ô nhiễm không khí và áp lực trong cuộc sống đều làm tăng nguy cơ khiến tình trạng tắc nghẽn phổi mãn tính trở nên trầm trọng thêm. Bốn lý do này có thể làm tăng tỷ lệ tái phát bệnh hoặc thậm chí phải chuyển bệnh nhân vào khoa cấp cứu.

Một bệnh nhân 70 tuổi có thói quen hút thuốc. Mỗi lần được hỏi ông có cai thuốc chưa, ông đều trả lời rằng: “hút ít hơn”, nhưng thực sự ông đều hút thuốc hằng ngày. Mỗi khi đến mùa hè, tình trạng bệnh tương đối ổn định, ông sẽ tự điều chỉnh lượng thuốc uống ít hơn. Nhưng mỗi khi đến mùa đông ông hầu như đều phải đi cấp cứu.

Rồi vào một mùa đông nọ, ông lão lại phải đi cấp cứu một lần nữa. Do tình trạng nghiêm trọng, ông được đặt ống thở và chuyển vào phòng chăm sóc đặc biệt. Điều này có có tác động rất lớn đến ông. Vì khi bệnh nhân phải đặt nội khí quản thường là do tình trạng trở nên nghiêm trọng. Sau trải nghiệm đó, ông không dám hút thuốc nữa.

Những bệnh nhân như vậy rất phổ biến trong việc điều trị lâm sàng. Ông không hiểu rằng bệnh nhân phổi tắc nghẽn phải sử dụng thuốc thường xuyên để duy trì đường hô hấp ở trạng thái tương đối ổn định. Phổi tắc nghẽn về cơ bản là không thể chữa khỏi hoàn toàn, và sẽ chỉ dần trở nên xấu đi. Tốc độ suy giảm phụ thuộc vào việc sử dụng thuốc, cai thuốc lá và tần suất xuất hiện các triệu chứng cấp tính. Bài tập phục hồi chức năng phổi cũng rất quan trọng, có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống.

Hút thuốc sẽ có ảnh hưởng lớn quá trình điều trị 

Bác sĩ Zhang Shengyu nhấn mạnh rằng tác hại của hút thuốc có thể không rõ ràng khi bạn còn trẻ, nhưng sau khi đã mắc phải phổi tắc nghẽn mãn tính, tỷ lệ nhiễm trùng phổi sẽ rất khác nhau giữa nhóm người hút thuốc và cai thuốc. Bệnh nhân không bỏ thuốc lá thường bị tái đi tái lại nhiều lần và hiệu quả của điều trị bằng thuốc cũng không tốt.

Ngoài việc tăng tỷ lệ viêm phổi và các cơn đau cấp tính, hút thuốc còn làm tăng nguy cơ ung thư phổi. Phổi tắc nghẽn phổi cũng có thể ảnh hưởng đến việc điều trị ung thư phổi, do chức năng phổi đã trở nên tương đối kém. Ngay cả khi được phát hiện sớm, bác sĩ phẫu thuật có thể lo lắng về chức năng phổi kém và không dám thực hiện phẫu thuật loại bỏ khối u.

Các yếu tố rủi ro cần tránh, hãy chú ý đến các triệu chứng sớm 

Hút thuốc là nguyên nhân chính gây nên phổi tắc nghẽn và các nghề nghiệp liên quan đến phơi nhiễm bụi, chẳng hạn như sản xuất vật liệu nha khoa, đá mài, rửa sàn, phun cát, sơn, v.v.

Các triệu chứng phổ biến của tắc nghẽn phổi mãn tính bao gồm ho, khạc đờm và dễ thở khò khè. Thở khò khè thường là một triệu chứng tương đối muộn. Chúng tôi sẽ hỏi bệnh nhân liệu họ sẽ thở khò khè khi đi bộ, leo cầu thang hay trong khi ngồi. Mỗi triệu chứng là một mức độ nghiêm trọng khác nhau.

Chúng tôi khuyên những người hút thuốc, ho lâu năm hoặc có nhiều đờm, miễn là các triệu chứng nói trên kéo dài hơn ba tuần, hãy đến khoa ngoại lồng ngực để kiểm tra có tắc nghẽn phổi, nhiễm trùng hoặc thậm chí là khối u phổi hay không. Các bác sĩ sẽ đánh giá mức độ cần thiết của việc tiến hành điều trị y tế. Đối với việc cai thuốc lá, hiện tại đã có các thuốc hỗ trợ cai thuốc lá. Hãy dừng hút thuốc sớm, sẽ có tác dụng tốt với sức khỏe.

1. Identifying the associated risks of pneumonia in COPD patients: ARCTIC an observational study. Respiratory Research volume 19, Article number: 172 (2018)

2. Prognosis in patients with pneumonia and chronic obstructive pulmonary disease. Arch Bronconeumol. 2005 Nov;41(11):607-11.

3. Identifying the associated risks of pneumonia in COPD patients: ARCTIC an observational study. Respiratory Research volume 19, Article number: 172 (2018)

[Nguồn bài viết: Running Biji]